Başak Nur GÖKÇAM
Savola Gıda Türkiye ve Tohum Derneği iş birliğiyle 2021 yılında hayata geçirilen ‘Yerli Ayçiçeği Tohumu Geliştirme ve Çiftçi Destekleme Projesi’nin 4’üncü yılında, yüzde 100 yerli tohum ‘YDM 2239 YL’ Türk tarımına kazandırıldı. Projenin ilk yılında Tekirdağ, Edirne ve İstanbul’daki çiftçilerle, ikinci yılında Konyalı, üçüncü yılında ise Adanalı çiftçilerle ekim yapıldı. Bu yıl ise Eskişehir’deki ayçiçeği üreticilerinin deneme ekimleri yapmasına destek olan Savola Gıda Türkiye, proje kapsamında 23 tohumun denemesini gerçekleştirdi.
Ayçiçeğinin başkentinde çalışmalara başladık
Projeye ilişkin konuşan Savola Gıda Türkiye Ülke Müdürü Houmer Balazadeh, “Bu projeyi 4 yıl önce aynı toprak, aynı su ve aynı çiftçiyle üretimimizi artırmanın yolunu bulmak üzere hayata geçirdik. İlk defa sivil toplum, kamu, özel sektör, enstitütüler ve çiftçilerimiz bu projeyle bir araya geldi. Üretimi yukarı çıkartmak ve daha iyi performans göstermek için Trakya, Konya, Adana ve bu yıl da Eskişehir’e tohumlarımızı ektik. Ve bugün Türkiye’nin en verimli yerli tohumunu elde ederek, Türk tarımına kazandırdık.
Yudum bizler için çok önemli bir marka. Biz de bu tohumumuzda ondan ilham alarak YDM 2239 adını koyduk. Tohumun kodundaki 22, 2022 yılını, 39 ise tohumun geliştiği Kırklareli’ni ifade ediyor. Projemiz, farklı illerde devam etmeye ve farklı isimlerle çeşitlenmeye devam edecek” dedi. Tohum Derneği Başkanı Musa Kaya, “Ayçiçeğinin stratejik açıdan ne kadar önemli bir konumda olduğunu hepimiz biliyor, görüyoruz. Bizim de ‘daha iyiyi keşfetme’ yolculuğumuz 4 yıl önce başladı.
2021 yılında Trakya bölgesinde yerli tohum geliştirme çalışmalarımıza başlamış olduk. Trakya ile başlamamızın nedeni, bölgenin ayçiçeğinin başkenti olması çünkü Türkiye’de en fazla ayçiçeği ekilen bölge Trakya bölgesi. Bölgemizde Trakya Araştırma Enstitüsü’nün geliştirdiği 10 türü Edirne-Keşan, Tekirdağ-Muratlı ve İstanbul-Silivri’de deneme imkanı bulduk. Bu türler, hem yağ hem de verimlilikte Trakya ortalamanın üzerinde sonuçlar verdi.
Bu bizi ilk yılda çok heyecanlandırdı. Biz de bu kez 10 çeşit arasında en iyi 5’i alarak, Konya’da deneme alanları gerçekleştirdik. Konya’da denemeleri gerçekleştirirken şöyle bir fark da vardı; Trakya’daki alanlarımız sulanmıyordu, Konya’daki alanlarımız ise sulanan ayçiçeği ekim alanlarıydı. Buradaki denemelerimiz de yine Trakya’dan getirdiğimiz çeşitler ve Konya’daki çeşitler olmak üzere yine 10 türde gerçekleştirdik. Buradaki yüzde 45’lik yağ oranı bizleri heyecanlandırdı. Rekabet ortamında ayçiçeğinin neredeyse yarısının yağ olması, büyük bir şey ifade ediyordu. Üçüncü deneme alanımızı da bu kez yine 10 türde Adana’da gerçekleştirdik.
Tohumun Trakya, Konya ve Adana’daki deneme alanlarında ekimi yapıldı. Hasat sonrasında yapılan analizlerde verimlilik ve yağ oranı açısından YDM 2239 en üst sırada yer aldı. Bu yeni tohumun hem sulanan alanlarda hem de kuru ekimde verimli olması en önemli özelliği olarak öne çıkıyor. Konya’daki denemelerde YDM 2239’un verimliliğinin dekarda 235 kilograma kadar çıktığı görüldü” diye konuştu.
3 bölgedeki tüm denemelerin sonucunda, hem yağ hem de verimlilik alanlarında tüm performanslar global olarak değerlendirildiğinde, YDM 2239 çeşidinin Türkiye’de geliştirilen en iyi yerli Ayçiçek tohumu olduğunu tescil etmiş olduklarını belirten Kaya, “Türk tarımımıza büyük bir kazanç sağladık. Denemelerimizi Eskişehir’de devam ettirdik. Bunların sonuçlarını da kasım ayında paylaşmış olacağız” diye ekledi.
Çiftçi ağıyla 1.000 çiftçimizle bağlantıdayız
Tohum Derneği Başkanı Musa Kaya, “Projeyle 4 denemenin gerçekleştirildiği 4 ayrı bölgedeki her çiftçiye yaklaşık bin 500 dekarlık alana ekebileceği yerli tohumu ücretsiz hibe ettik. Tohum dağıttığımız köylerdeki çiftçilerimize ayçiçeğinin geliştiriciliği, zararları ve hasadı konusunda eğitimler verdik ve bin çiftçiyle bir ağ kurduk” dedi.
“Tekrar Trakya denemelerimize dönebiliriz”
Ayçiçeğinin, tarıma yapılan hububat yağlı tohumlar içinde buğday ve arpadan sonra en fazla ekilen 3’üncü bitki konumunda yer aldığını hatırlatan Savola Gıda Türkiye Pazarlama Direktörü Ezgi Nur Tamdoğan, “Şu anda Türkiye’de ekilmekte olan tohumların yüzde 90’ından fazlasının Türk tarımına ve Türk toprağına göre geliştirilmeyen tohumlar. Eğer biz kendi toprağımıza göre tohum geliştirirsek, verimliliği de artırırız. Bu nedenle bu proje bizim için çok değerli. Denemeleri, Eskişehir’in ardından tekrar Trakya’da ve Doğu Anadolu’da devam ettirme düşüncemiz var. Deneme yapacağımız şehir ve noktalar bakanlıkla yapılan istişareler sonucunda netleşecektir” diye konuştu.
